Genel Tanım:

Makula dejenerasyonu, yaşa bağlı makula dejenerasyonu (YBMD) olarak da bilinir, retinanın keskin görmeden sorumlu merkezi bölgesi olan makulayı etkileyen bir göz hastalığıdır. YBMD, yaşlı yetişkinlerde görme kaybının en yaygın nedenlerinden biridir. İki ana YBMD türü vardır: kuru ve yaş. Kuru YBMD, makulanın kademeli olarak dejenerasyonu ile karakterize edilirken, yaş YBMD, retina altında anormal kan damarlarının büyümesi ve kan veya sıvı sızmasına neden olmasıyla oluşur. Tedavi, hastalığın ilerlemesini yavaşlatmayı ve mümkün olduğunca görmeyi korumayı amaçlar.

Endikasyonlar:

Makula dejenerasyonu tedavisi şu durumlarda endikedir:

  • Kuru YBMD: Makulanın kademeli dejenerasyonu nedeniyle ilerleyici görme kaybı yaşayan hastalar.
  • Yaş YBMD: Retina altında anormal kan damarlarının büyümesi ve kan veya sıvı sızmasına yol açarak hızlı ve ciddi görme kaybına neden olan hastalar.
  • YBMD Riski: Genetik yatkınlıkları veya sigara içme, yüksek tansiyon veya dengesiz beslenme gibi diğer risk faktörleri olan bireyler.

Yöntemler:

  1. Tanım:
    YBMD tedavisi, hastalığın türüne ve şiddetine bağlı olarak değişir. YBMD için bir tedavi olmamakla birlikte, çeşitli tedaviler hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilir ve bazı durumlarda görmeyi iyileştirebilir veya stabilize edebilir. En yaygın tedaviler arasında yaşam tarzı değişiklikleri, diyet takviyeleri, göze ilaç enjeksiyonları, lazer tedavisi ve cerrahi müdahaleler bulunur.
  2. Uygulama:
    • Yaşam Tarzı Değişiklikleri ve Diyet Takviyeleri:
      • Diyet Değişikliği: Yapraklı yeşil sebzeler, balık ve kuruyemişler açısından zengin sağlıklı bir diyet, YBMD riskini azaltabilir veya hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilir.
      • AREDS Formülü: İleri kuru YBMD’nin ilerlemesini yavaşlatabilen özel bir antioksidan ve çinko kombinasyonu. Bu formül, diyet takviyesi olarak sunulmaktadır.
      • Sigara Bırakma ve Kilo Yönetimi: Sigara içmek ve obezite, YBMD için bilinen risk faktörleridir. Sigara bırakmak ve sağlıklı bir kiloyu korumak, hastalığın riskini ve ilerlemesini etkileyebilir.
    • Göze İlaç Enjeksiyonları (Anti-VEGF Tedavisi):
      • Anti-VEGF İlaçlar (ör. Ranibizumab, Aflibercept, Bevacizumab): Bu ilaçlar, yaş YBMD’de anormal kan damarı büyümesini teşvik eden vasküler endotelyal büyüme faktörünü (VEGF) engeller. Enjeksiyonlar doğrudan göze uygulanır ve yaş YBMD’nin ilerlemesini yavaşlatabilir veya durdurabilir ve bazen görmeyi iyileştirebilir.
    • Lazer Tedavisi:
      • Lazer Fotokoagülasyon: Retinada anormal kan damarlarını lazer radyasyonu kullanarak yok eden bir tedavi. Bu yöntem, esas olarak yaş YBMD’nin belirli türleri için kullanılır ve hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilir.
      • Fotodinamik Terapi (PDT): Işığa duyarlı bir ilacın kan dolaşımına enjekte edilip, lazer ışığı ile aktive edilerek anormal kan damarlarını yok etmek için kullanılan bir prosedür. Bu yöntem de yaş YBMD için kullanılır.
    • Cerrahi Müdahaleler:
      • Makula Translokasyonu: Makulanın pozisyonunu biraz kaydırarak anormal kan damarlarından uzaklaştıran cerrahi bir prosedürdür. Bu nadir bir yöntemdir ve sadece seçilmiş vakalarda kullanılır.
      • Submaküler Cerrahi: Makula altındaki anormal kan damarlarının cerrahi olarak çıkarıldığı bir başka nadir prosedürdür.
  3. Avantajlar:
    • Çeşitli Tedavi Seçenekleri: YBMD türüne ve hastanın bireysel ihtiyaçlarına göre uyarlanabilen birçok farklı tedavi seçeneği vardır.
    • Hastalığın İlerlemesinin Yavaşlatılması: Birçok tedavi, YBMD’nin ilerlemesini yavaşlatabilir ve görme kaybını azaltabilir.
    • Görme İyileşmesi veya Stabilizasyonu: Özellikle anti-VEGF tedavisi, anormal kan damarı büyümesini engelleyerek görmeyi iyileştirebilir veya stabilize edebilir.
    • Non-İnvaziv ve Minimal İnvaziv Seçenekler: Mevcut tedavilerin çoğu, özellikle enjeksiyonlar ve lazer tedavileri, minimal invazivdir ve büyük cerrahi müdahale gerektirmez.
  4. Dezavantajlar:
    • Maliyet: Anti-VEGF enjeksiyonları ve belirli cerrahi prosedürler gibi bazı tedaviler pahalı olabilir ve sigorta tarafından tam olarak karşılanmayabilir.
    • Olası Yan Etkiler: Tüm tıbbi prosedürlerde olduğu gibi, enfeksiyonlar, kanamalar ve artmış göz içi basınç gibi riskler ve yan etkiler vardır.
    • Gerekli Tekrarlar: Anti-VEGF enjeksiyonları gibi bazı tedaviler, etkilerini sürdürmek için düzenli olarak tekrarlanmalıdır, bu da hastalar için zorlayıcı olabilir.
    • Tedavi Yok: Birçok tedavi hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilir veya stabilize edebilirse de, YBMD için şu anda bir tedavi yoktur ve hastalık tedaviye rağmen ilerlemeye devam edebilir.

Sonuç:

Makula dejenerasyonu tedavisi, hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak ve görmeyi iyileştirmek veya stabilize etmek için çeşitli seçenekler sunar. YBMD için bir tedavi olmamakla birlikte, erken teşhis ve hedefe yönelik tedaviler, hastalığın seyrinde önemli bir fark yaratabilir ve etkilenenlerin yaşam kalitesini artırabilir. En iyi tedavi stratejisini seçmek ve çeşitli prosedürlerin bireysel risklerini ve faydalarını anlamak için bir göz doktoru ile kapsamlı bir danışma yapmak önemlidir.